ShareKh-News24

Archive for 2024

วันพุธที่ 16 ตุลาคม พ.ศ. 2567

នយោបាយ

មេដឹកនាំព្រមព្រៀងប្តូរឈ្មោះពី CLV ទៅជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគី

រូបថត(ពីស្តាំ) ៖ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត, លោក ផាម មិញជិញ (Pham Minh Chinh) និងលោក សូនីសាយ ស៊ីផាន់ដន (Sonexay Siphandon)។

មេដឹកនាំព្រមព្រៀងប្តូរឈ្មោះពី CLV ទៅជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគី

វិទ្យុអាស៊ីសេរី RFA / ដោយ ខាន់ លក្ខិណា

14-10-2024

អតីតតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំង និងអ្នកច្បាប់ លើកឡើងថា លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គ្មានចេតនាពិតប្រាកដ ក្នុងការដកកម្ពុជាចេញពីគម្រោង CLV [Cambodia – Laos – Vietnam] នោះទេ ដោយរដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន កំពុងលេងល្បែងបំប្លែងពីរូបភាព CLV ដែលជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ ទៅជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគីវិញ។ ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីសារព័ត៌មានជាតិវៀតណាម បានលើកឡើងពីការជំរុញរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម ក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគី ជាមួយកម្ពុជា និងឡាវ ខណៈដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនបានចេញបំភ្លឺឱ្យជ្រះស្រឡះនៅឡើយ។

អតីតតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំង និងអ្នកច្បាប់លើកឡើងថា ការបង្ហាញជំហររបស់ មេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន ពីការដកកម្ពុជា ចេញពីគម្រោង CLV នៅមានលាក់កំបាំងខ្លឹមសារប្រតិបត្តិជាច្រើន ពីភ្នែកប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ នៅស្របពេលដែលមេដឹកនាំ រដ្ឋាភិបាលទាំងបី បែរជាជំរុញនូវប្រសិទ្ធភាព និង ភាពជាក់លាក់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគី ទៅវិញ ទោះបីជាមិននិយាយដល់ពាក្យគម្រោង CLV ក៏ដោយ។

អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ការប្រកាសរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលដកកម្ពុជាពី CLV គ្រាន់តែជាល្បែងនយោបាយប្រជាភិថុតិ បោកប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ឱ្យស្ងប់ចិត្តខ្លះ ដើម្បីកុំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ ងើបតវ៉ាប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន ដែលកំពុងប្រឈមនឹងវិបត្តិពីគ្រប់ទិស។ លោកថា លោក ហ៊ុន សែន ដកតែសំបកឈ្មោះ CLV ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែគម្រោងអនុវត្តន៍ទាំងអស់ ក្រោមផ្លាក CLV រដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន នៅរក្សាទុកដដែល។

លោក អ៊ុំ សំអាន ៖ «គ្រាន់តែប្ដូរគម្រោងរូបភាពគម្រោងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ (CLV) មកជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគីតែប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះ គ្រាន់តែដូចតែប៉ុណ្ណោះឯង។ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលស្ថិតគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ CLV នៅតែបន្តហើយបង្កើនការបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគី ដដែល។ ដូច្នេះ ខ្ញុំយល់ថា នេះ គឺជាល្បែងឆ្ពិនភ្នែកមួយ ដូច្នេះ ខ្ញុំយល់ថា នៅតែជាហានិភ័យ សម្រាប់ការបាត់បង់ខេត្តទាំងបួន ទៅប្រទេសវៀតណាម នៅពេលអនាគត»។

ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីតំណាងរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គឺ រដ្ឋមន្ត្រីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក តាន់ ហ្សង់ហ្វង់ស័រ បានបញ្ជាក់ជាថ្មីថា រដ្ឋាភិបាល ដកកម្ពុជាចេញពីគម្រោង CLV ប៉ុន្តែនៅលាក់បាំងសេចក្ដីពន្យល់ជុំវិញ រឿងនេះ។

លោក ហ្សង់ហ្វ្រង់ស័រ តាន់ ៖ «ហើយខ្ញុំសូមគូសបញ្ជាក់ថា ទាំងភាគីវៀតណាមទាំងភាគីឡាវ សុទ្ធតែយល់ពីមូលហេតុដែលបានជំរុញឱ្យកម្ពុជា ដកខ្លួនចេញពី CLV DTA ហើយមូលហេតុសម្ដេចធិបតី បានលើកឡើងវិញ មិនបាច់ខ្ញុំរំលឹកឡើងវិញទេ ហេតុអ្វីបានជាកម្ពុជាដកខ្លួនចេញ CLV DTA »។

ទាក់ទងនឹងចំណុចដែលថា ភាគីវៀតណាម និងឡាវយល់នោះ រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនទាន់ចេញបំភ្លឺឱ្យប្រជាពលរដ្ឋអស់មន្ទិលក្នុងចិត្តនៅឡើយទេ។ ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែតុលា លោក តាន់ ហ្សង់ហ្វង់ស័រ បានត្រឹមតែលើកឡើងថា CLV ចប់ជាស្ថាពរតាំងពីលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រកាសដកកម្ពុជាចេញពីគម្រោងនេះ និងថា ជារឿងធម្មតា ដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវពន្យល់ភាគីវៀតណាម និងភាគីឡាវ ដោយផ្ទាល់មាត់។

យ៉ាងណា មកដល់ពេលនេះ មិនទាន់មានប្រភពណាមួយ ដឹងអំពីខ្លឹមសារនៃការពន្យល់របស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងជំហរពិតប្រាកដរបស់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទាក់ទងនឹងការដកកម្ពុជាពីគម្រោង CLV ទេ។

ប៉ុន្តែបណ្ដាញសារព័ត៌មាន វីអូវី (VOV.VN) និង Vietnamplus របស់វៀតណាម កាលពីថ្ងៃទី ៩ ខែតុលា បានចុះផ្សាយអំពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ត្រកូលហ៊ុន លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត, នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ផាម មិញជិញ (Pham Minh Chinh) និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ លោក សូនីសាយ ស៊ីផាន់ដន (Sonexay Siphandon) រួមគ្នាក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍យន្តការកិច្ចសហ ប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី និងត្រីភាគី ឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព និងជាក់លាក់ ព្រមទាំងប្រើក្របខណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបក្ស និងបក្ស ឱ្យដើរតួនាទីស្នូលក្នុងការអភិវឌ្ឍ ទំនាក់ទំនងនៃភាគីទាំងបី តាំងពីកម្រិតយុវជន ដល់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូល។

នាយករដ្ឋមន្ត្រីទាំងបី បានពិពណ៌នាអំពីសាមគ្គីភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគី នេះថា ជាទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃ ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍របស់ពួកគេ។

យោងតាមសារព័ត៌មាន Vietnamplus កិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគី កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម នៅតែផ្ដោតលើវិស័យសន្តិសុខ ការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពច្រកព្រំដែនគោក ការតភ្ជាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូន សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ រួមទាំងកម្មវិធីផ្លាស់ប្ដូរប្រជាជន និងប្រជាជន ហើយនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម ថែមទាំងបាននិយាយទៅដល់រឿងរ៉ាវ ដែលភាគីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងឡាវ គាំទ្រសហគមន៍ជនជាតិវៀតណាម ឱ្យតាំងលំនៅ និងសមាហរណកម្មចូលសង្គម ក្នុងប្រទេសទាំងពីរផង។ ការវិវត្តន៍នេះ ត្រូវបានមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង និងអ្នកឃ្លាំមើលកត់សម្គាល់ថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគី មិនខុសអ្វីពីគម្រោង CLV ទេ។

អ្នកជំនាញច្បាប់ និងអភិបាលកិច្ចបែបប្រជាធិបតេយ្យ លោក វ៉ន ចាន់ឡូត លើកឡើងថា លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គ្មានចេតនាដកកម្ពុជាចេញពីគម្រោង CLV មែនទែនទេ ហើយការប្រកាសដកគម្រោងនេះ មានចេតនាបំភ្លៃឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយល់ច្រឡំថា រដ្ឋាភិបាលដកកម្ពុជា ចេញពីគម្រោង CLV មែន ដើម្បីស្អំចិត្តប្រជាពលរដ្ឋ ឱ្យបន្ថយការតវ៉ា។

លោក វ៉ន ចាន់ឡូត ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា ថា បើរដ្ឋាភិបាល ត្រកូល ហ៊ុន ពិតជាចង់ដកកម្ពុជាចេញពីគម្រោងCLV នោះពួកគេរៀបចំអ្នកជំនាញឱ្យចេញពន្យល់អំពីនីតិវិធីនៃការដកខ្លួន និងដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំដោយសារសំណុំរឿងនេះ ហើយលោក ហ៊ុន សែន ក៏មិននៅប្រើគ្រប់មធ្យោបាយការពារផលប្រយោជន៍វៀតណាម ជាជាងប្រយោជន៍ខ្មែរ ក្នុងរូបភាពកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី និងត្រីភាគីនោះទេ។

លោក វ៉ន ចាន់ឡូត ៖ «មិនមែនប្រជាពលរដ្ឋគ្រាន់តែដកនៅលើក្រដាសតែប៉ុណ្ណឹងទេ វាជាការដកទាំងគម្រោង ដែលយើងឃើញថា កម្ពុជាទទួលគម្រោងជាង ៤០គម្រោងនៅក្នុង CLV DTA នេះ ដែលវាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ឬក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មតាមច្រកព្រំដែននៅខេត្ត ដែលយកទៅដាក់នៅក្នុងគម្រោងហ្នឹង ក៏ដូចជាការពិនិត្យមើលនិគមវៀតណាមដែលហូរចូលប្រទេសកម្ពុជាជាដើម»។

អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន បានលើកឡើងថា ការបន្លំភ្នែកដកឈ្មោះ CLV ក៏ប៉ុន្តែបែរទៅជាប្ដេជ្ញាពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងឈ្មោះត្រីភាគីវិញ ក៏នៅតែធ្វើឱ្យបូរណភាពទឹកកម្ពុជា ប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ដដែល ជាពិសេសក្នុងការអនុវត្តគម្រោងដីសម្បទាន ឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម និងការហូរចូលនៃជនអន្តោប្រវេសន្តវៀតណាមខុសច្បាប់ មករស់នៅទឹកដីកម្ពុជា។

លោក អ៊ុំ សំអាន ៖ «ការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមជាង ២៤ ម៉ឺនហិកតារនៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍មិនទាន់បានដកហូតនៅឡើយទេ។ ជនជាតិវៀតណាមដែលកំពុងធ្វើការ និងស្នាក់នៅខុសច្បាប់នៅលើដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដែលផ្ដល់ឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាមនិងយោធាវៀតណាមជាង ២៤ ម៉ឺនហិកតារមិនត្រូវបានដកហូតនៅឡើយទេ។ ដូច្នេះនៅតែជាហានិភ័យនៃគ្រោះថ្នាក់ទៅដល់បូរណភាពទឹកដីយើងនៅពេលអនាគត»។

អ្នកឃ្លាំមើល លើកឡើងថា ការបំប្លែងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគម្រោងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV ទៅជាទម្រង់ថ្មី ដែលប្រើឈ្មោះ «កិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគី កម្ពុជា-វៀតណាម-ឡាវ» នឹងធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទាំងពិភពលោក បាត់ជំនឿទាំងស្រុងពីការប្រកាសរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលថា ដកកម្ពុជាពីគម្រោង CLV កន្លងមក ពីព្រោះ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីភាគី នៅតែរក្សានូវខ្លឹមសារ CLV ដដែល និងកាន់តែប្ដេជ្ញាបង្កើនប្រសិទ្ធភាពអនុវត្តន៍ថែមទៀត។

ដោយមើលឃើញមូលហេតុនេះ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសទូទាំងពិភពលោក ដូចជា នៅកូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន អូស្ត្រាលី អឺរ៉ុប កាណាដា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ជាដើម ចាប់ផ្ដើមរៀបចំការតវ៉ាកើតឡើងវិញ៕

រូបថតលោក ហ៊ុន សែន និងលោក អ៊ុំ សំអាន។

วันพุธ, ตุลาคม 16, 2567 0

วันอาทิตย์ที่ 22 กันยายน พ.ศ. 2567

នយោបាយ

ថ្វីត្បិតតែក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ស្នើដកខ្លួនពី CLV-DTA ទៅកាន់ភាគី ឡាវ និង វៀតណាម ហើយក្តី ប៉ុន្តែមិនទាន់អាចចប់សព្វគ្រប់ដូចលោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសនោះទេ។

ទោះជាយ៉ាងណាក្តី តាមខ្លឹមសារកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម CLV-DTA មាត្រា២២ ចំណុចទី២ និងទី៣ បញ្ជាក់ថា រឿងកម្ពុជាសុំដកខ្លួនពី CLV-DTA គឺជាចំណុចចាប់ផ្តើមវិជ្ជមានមួយ សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ ប៉ុន្តែត្រូវរង់ចាំ ៦ខែទៀត ស្របតាមនីតិវិធី។

ដូច្នេះ នីតិវិធីបន្ទាប់ទៀតសម្រាប់ភាគីកម្ពុជា គឺត្រូវឲ្យរដ្ឋសភាជាតិ អនុម័តលុបចោលរាល់កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងអស់ ដែលពាក់ព័ន្ធតំបន់ CLV-DTA រួមទាំង កិច្ចព្រមព្រៀងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ឲ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ដែលមានទំហំដីជាង ២៤ ម៉ឺនហិចតា រយៈពេល ៩៩ឆ្នាំនោះផង។

ដូចរៀបរាប់ខាងលើនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវរង់ចាំមើលបន្តទៀត ៖

- តើលោក ហ៊ុន សែន មានចិត្តស្មោះត្រង់ចំពោះជាតិទឹកដី និងពលរដ្ឋខ្មែរពិតប្រាកដឬទេ?
- តើមានអ្វីទៀតដោះដូរជាមួយវៀតណាម ដើម្បីអំណាច និងទ្រព្យសម្បត្តិក្រុមគ្រួសារគាត់?

ជាមួយគ្នារឿង CLV-DTA នេះដែរ នៅមានចំណុចមួយចំនួនទៀត ដែលពលរដ្ឋខ្មែរទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវតែធ្វើគឺ ៖

១. ដោះលែងពលរដ្ឋដែលជាប់ឃុំឃាំងក្នុងរឿង CLV-DTA ពីព្រោះពួកគាត់ គ្មានគំនិតដូចការចោទប្រកាន់ផ្តេសផ្តាសរបស់អាជ្ញាធរទេ។ ហើយត្រូវដោះលែងសកម្មជនសង្គម សកម្មជនបរិស្ថាន និងអ្នកនយោបាយនៃបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងអស់ ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។

២. ផ្សះផ្សាស្មារតីជាតិខ្មែរទាំងអស់ ដោយបញ្ចប់ការប្រើពាក្យ «ក្រុមជ្រុលនិយម ឬ ក្រុមឧទាមក្រៅច្បាប់ ឬក៏ក្រុមភេរវកម្ម ជាដើម ។ល។» ហើយជំនួសនូវពាក្យពេចន៍ល្អៗក្នុងនាមជាមេដឹកនាំខ្មែរ។

៣. រដ្ឋសភាកម្ពុជា ក៏ត្រូវអនុម័តលុបចោល នូវកិច្ចព្រមព្រៀង និង សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនគោក និង ដែនទឹក ដែលលោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើជាមួយវៀតណាម កន្លងទៅ ដោយបំពានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មាត្រា២ មាត្រា៥៥ ហើយនិង បំពានកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ រួមទាំងច្បាប់សមុទ្រ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ឆ្នាំ១៩៨២ (UNCLOS-1982)។

អត្ថបទដោយលោក ម៉ែន ណាត
នៃក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា (ប្រទេសន័រវែស)

(ភ្ជាប់៖ លិខិតក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា និង កិច្ចព្រមព្រៀង CLV-DTA)

วันอาทิตย์, กันยายน 22, 2567 0

วันจันทร์ที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2567

នយោបាយ

ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាល អភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណ ដោយខ្មែរខ្លួនឯង

តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ CLV (Cambodia - Laos - Vietnam)

The Cambodia Daily 02nd-8-2024

ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អភិវឌ្ឍខេត្តទាំង ៤ ក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ដោយខ្លួនឯង កុំដាក់បញ្ចូលរួមគ្នាជាមួយឡាវ និងវៀតណាម ព្រោះការអភិវឌ្ឍរួមគ្នា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩ មក កម្ពុជាមានតែការខាតបង់។ ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅថ្ងៃទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា រយៈពេល ១ សប្តាហ៍នេះ មានមតិពលរដ្ឋជាច្រើន បានសម្ដែងកង្វល់អំពីការដាក់ខេត្តខ្មែរទាំង ៤ រួមមានខេត្តមណ្ឌលគិរី រតនគិរី ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង ក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ (CLV = Cambodia – Laos – Vietnam) ដោយលើកឡើងពីស្លាកស្នាមប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការបាត់ទឹកដី ក្នុងការសហការជាមួយវៀតណាម កន្លងមក។

ប្រភពដដែលលើកឡើងថា ករណីនេះប្រជាពលរដ្ឋ ចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលអភិវឌ្ឍខេត្តទាំង ៤ ក្នុងតំបន់ត្រីកោណនេះដោយខ្លួនឯង ចំណែកក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា ក៏យល់ឃើញថា ការអភិវឌ្ឍដោយរដ្ឋាភិបាលខ្មែរផ្ទាល់ គឺមានលក្ខណៈប្រសើរជាងការអភិវឌ្ឍរួមគ្នា ជាមួយប្រទេសជិតខាង ដែលធ្លាប់មានប្រវត្តិលេបត្របាក់ទឹកដីកម្ពុជា កន្លងមក។

ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា បញ្ជាក់ថា បើរដ្ឋាភិបាលដកខេត្តទាំង ៤ នេះមកធ្វើការអភិវឌ្ឍដោយខ្លួនឯង នោះកម្ពុជានឹងអាចថែរក្សាការពារធនធានធម្មជាតិ រួមទាំងទឹកដីរបស់ខ្លួនបានគង់វង្ស សម្រាប់ជាកេរដំណែលកូនចៅជំនាន់ក្រោយ។

ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានសន្យាបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាមួយប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់វៀតណាម លោក តូ ឡឹម ក្នុងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណឱ្យកាន់តែរឹងមាំបន្ថែមទៀត ខណៈខេត្តព្រះវិហារ ក៏ស្ថិតក្នុងគម្រោងដាក់បញ្ចូលក្នុងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍រួមគ្នា នៅពេលខាងមុខនេះដែរ។ អ្នកជំនាញនយោបាយការបរទេស លោក សេង វណ្ណលី សរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី៣០ កក្កដា នេះថា ពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបមិនត្រូវព្រងើយកន្តើយ នឹងប្រវត្តិនៃការវាតទីទឹកដី របស់បរទេសជិតខាងឡើយ។ លោក សេង វណ្ណលី លើកឡើងថា ដើម្បីឱ្យដឹងថាបរទេសឈ្លានពានមានផែនការលេបទឹកដីខ្មែរតាមវិធីណានោះ លោកសូមលើកយកប្រទេសចម្ប៉ា មកធ្វើការបំភ្លឺជុំវិញករណីនេះ ដើម្បីធ្វើការប្រៀបធៀបគ្នារវាងកម្ពុជា-វៀតណាម ហើយវៀតណាម និងចម្ប៉ា។

លោករៀបរាប់ថា ចម្ប៉ា គឺជាអាណាចក្រឥណ្ឌូចិនបុរាណ ដែលមានអាយុកាលពីសតវត្សទី២ ដល់សតវត្សទី១៧ នៃ គ.ស. ដែលមានមូលដ្ឋានគ្រឹះស្ថិតនៅចំកណ្តាល និងភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសវៀតណាម បច្ចុប្បន្ន។

លោកថា ការដាក់បញ្ចូលអាណាចក្រចម្ប៉ា ពីសំណាក់អាណាចក្រវៀតណាម គឺត្រូវបានធ្វើឡើងបន្តិចម្តងៗ និងជាបណ្តើរៗ ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនសតវត្សរ៍ រហូតឈានដល់សម្រេចបានទាំងស្រុង។ អ្នកជំនាញនយោបាយការទូតអន្តរជាតិរូបនេះ លើកឡើងថា នៅសតវត្សទី១០ រាជាណាចក្រវៀតណាម ដែលត្រួតត្រាដោយរាជវង្ស ដាយវៀត ( Dai Viet Monarchy) បានចាប់ផ្តើមដាក់សម្ពាធលើនគរចម្ប៉ា ហើយរហូតដល់ចុងសតវត្សរ៍ទី១៥ វៀតណាម ក៏បានឈ្លានពានចម្ប៉ា ដោយកម្លាំងកងទ័ព និងបានដាក់បញ្ចូលម្តងមួយខេត្តៗទៅក្នុងអាណាចក្ររបស់ខ្លួន រហូតដល់ចម្ប៉ា ត្រូវបានស្រូបយកទាំងស្រុង នៅក្នុងសតវត្សទី១៧ តែម្តង។

លោក សេង វណ្ណលី បញ្ជាក់ថា នៅដើមសតវត្សទី១៩ ក្រោមអធិរាជ យ៉ា ឡុង (Gia Long) នៃរាជវង្ស ង្វៀន (Nguyen) វៀតណាម បានបញ្ចប់ការដាក់បញ្ចូលទឹកដីចម្ប៉ា បានសម្រេចទាំងស្រុង។ ជុំវិញបញ្ហានេះ សកម្មជនកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន បានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ថា នៅពេលដែលប្រទេសទាំង៣ រួមគ្នាបង្កើតទៅជាកូនប្រទេសឥណ្ឌូចិន បានសម្រេច ចលនាកុម្មុយនីស្តឥណ្ឌូចិន របស់វៀតណាម ក៏នឹងលេចចេញជារូបរាងដែរ តាមរយៈសមាហរណកម្មនៃប្រទេសទាំងបីនេះ។ លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន បញ្ជាក់ថា នៅពេលដែលកម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ ត្រូវដាក់បញ្ចូលគ្នាទៅជាឥណ្ឌូចិនរួចរាល់ គឺមានតែរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមតែមួយគត់ ដែលធ្វើជាអ្នកគ្រប់គ្រង លើប្រទេសឥណ្ឌូចិននេះ៕