วันพุธที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2561

ប្រវត្តិវិទូ​​អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជា លោក David Chandler​ ទទួល​ពាន​រង្វាន់​ដ៏​មាន​តម្លៃ​សម្រាប់​ការ​សិក្សា​តំបន់​អាស៊ី - Asian studies award


ប្រវត្តិវិទូ​ជនជាតិ​អាមេរិក​វ័យ​៨៥ឆ្នាំ​ ដែល​ឥឡូវ​នេះ​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ចូល​និវត្តន៍​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ Monash ក្នុង​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី បាន​ទទួល​ពាន​រង្វាន់​ឈ្មោះ​ «វិភាគទាន​ល្អ​ដាច់​មុខ​សម្រាប់​ការ​សិក្សា​​អាស៊ី» សម្រាប់​ស្នាដៃ​យ៉ាង​ទូ​លំ​ទូ​លាយ​របស់​លោក អំពី​ប្រវត្តិសាស្ត្រ នយោបាយ និង​វប្បធម៌​ប្រទេស​កម្ពុជា។​

​វ៉ាស៊ីនតោន៖ លោក David Chandler ដែល​ជា​ប្រវត្តិវិទូ​ល្បីល្បាញ​អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជា បាន​ទទួល​ពាន​រង្វាន់​កំពូល​ពី​សមាគម​សម្រាប់​ការសិក្សា​តំបន់​អាស៊ី នៅ​សន្និសីទ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ ២០១៨ របស់​សមាគម​នេះ ​ក្នុង​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២២ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​មីនា។

ប្រវត្តិវិទូ​ជនជាតិ​អាមេរិក​វ័យ​៨៥ឆ្នាំ​ ដែល​ឥឡូវ​នេះ​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ចូល​និវត្តន៍​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ Monash ក្នុង​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី បាន​ទទួល​ពាន​រង្វាន់​ឈ្មោះ​ «វិភាគទាន​ល្អ​ដាច់​មុខ​សម្រាប់​ការ​សិក្សាអាស៊ី» សម្រាប់​ស្នាដៃ​យ៉ាង​ទូ​លំ​ទូ​លាយ​របស់​លោក អំពី​ប្រវត្តិសាស្ត្រ នយោបាយ និង​វប្បធម៌​ប្រទេស​កម្ពុជា។​

អ្នក​ឈ្នះ​ពាន​រង្វាន់​កំពូលនេះ​កាល​ពី​មុន ​រួម​មាន​បុគ្គល​ល្បីៗ​ដូចជា​ លោក​សមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា ​J. William Fulbright និង​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ Benedict Anderson។

សៀវភៅ​ទាំង​ប្រាំ​ក្បាល​របស់​លោក Chandler អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ដែល​ក្នុង​នោះ​មាន​សៀវភៅ​ដ៏​មាន​ឥទ្ធិពល​បោះ​ពុម្ព​ឆ្នាំ​១៩៨៣​មួយ ​មាន​ចំណង​ជើង​ថា «ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ប្រទេស​កម្ពុជា​» ឬ​ A History of Cambodia ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រើ​ប្រាស់​ក្នុង​ថ្នាក់​រៀន​ជា​ច្រើន​ទូទាំង​ពិភពលោក ហើយ​សៀវភៅ​ទាំង​នោះ​ក៏​ត្រូវ​បាន​គេ​បក​ប្រែ​ទៅ​ជា​ច្រើន​ភាសា​ផង​ដែរ។ ​អ្វី​ដែលសំខាន់​ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត​នោះ​គឺ លោក Chandler ត្រូវ​បាន​គេ​សរសើរ​ថា លោក​បាន​ជួយ​បណ្ដុះ​បណ្ដាល​បញ្ញវ័ន្ត​មួយ​ជំនាន់ ដែល​ផ្ដោត​ការ​សិក្សា​លើ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ហើយ​និង​បាន​ជួយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជាក្លាយ​ជា​ជំនាញ​សិក្សា​មួយ។​

ប្រធាន​សមាគម​សម្រាប់​ការសិក្សា​តំបន់​អាស៊ី គឺ អ្នកស្រី Katherine Bowie មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖ «លោក Chandler បាន​ជួយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជាក្លាយ​ជា​ជំនាញសិក្សា​មួយ ដែល​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ មាន​បញ្ញវ័ន្ត​ឯក​ទេស​ខាង​ប្រទេស​កម្ពុជា​មួយ​ក្រុម ​មក​ជួប​គ្នា​នៅ​សន្និសីទ​នេះ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ»។

អ្នកស្រី Bowie ថ្លែង​បន្ត​ថា៖ «បើ​ទោះ​ជា​អ្នក​មិន​បាន​ចាប់​អារម្មណ៍​លើ​ប្រទេស​កម្ពុជា ឬ​អ្នក​មិន​បាន​ដឹង​ថា​អ្នក​ចាប់​អារម្មណ៍​លើ​ប្រទេស​កម្ពុជា កិច្ច​ការងារ​របស់​លោក Chandler នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​ចាប់​អារម្មណ៍​លើ​ប្រទេស​កម្ពុជា»។

អ្នក​ស្រី Bowie និយាយ​ទៀត​ថា​ សមាគម​មាន​ «សេចក្តី​រំភើប​រីករាយ​យ៉ាង​ខ្លាំង» ​សម្រាប់​ការ​ឲ្យ​ពាន​រង្វាន់​នេះ​ទៅ​លោក Chandler ពីព្រោះ​លោក Chandler គឺ​ជា​គ្រូ​ណែ​នាំ​ដ៏​សប្បុរស​ម្នាក់ ទៅ​កាន់​បញ្ញវ័ន្ត​ជា​ច្រើន​រូប។

លោក David Chandler បាន​ទទួល​ពាន​រង្វាន់​កំពូល​ពី​សមាគម​សម្រាប់​ការសិក្សា​តំបន់​អាស៊ី នៅ​សន្និសីទ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ ២០១៨ របស់​សមាគម​នេះ ​ក្នុង​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២២ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​មីនា។ (រូបថតផ្តល់ឲ្យដោយ Association for Asian Studies)

បន្ទាប់​ពី​ទទួល​បាន​បរិញ្ញាប័ត្រ​ពី​សាកលវិទ្យាល័យ Harvard លោក Chandler បាន​ក្លាយ​ជា មន្ត្រី​សេវាកម្ម​កិច្ចការ​បរទេស​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ១៩៥៨ ហើយ​លោក​ត្រូវ​បាន​គេ​បញ្ជូន​ឲ្យ​ទៅ​ធ្វើ​ការ​នៅ​ស្ថានទូត​អាមេរិក​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៦០។ សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ បន្ទប់​មួយ​នៅ​ក្នុង​ស្ថានទូត​អាមេរិក​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា David Chandler ដើម្បី​ផ្តល់​កិត្តិយល​ដល់​លោក Chandler។ ពេល​ធ្វើ​ការ​នៅ​ទី​នោះ លោក Chandlerបាន រៀន ចេះ និយាយ និង ចេះ អាន ភាសាខ្មែរ ហើយ​បាន​យល់​ដឹង​អំពី​កម្លាំង​នយោបាយ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា តាម​រយៈ​ការ​ដើរ​តាមព្រះ​អង្គ​ម្ចាស់​ នរោត្តម សីហនុ នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​ដើម្បី​ស្តាប់​សុន្ទរកថា​របស់​ព្រះ​អង្គ​កាល​នោះ។

បន្ទាប់​ពី​លាលែង​ពី​ការងារ​ការទូត​ ហើយ​បាន​សម្រេច​ចិត្ត​ធ្វើ​ជា​បញ្ញវ័ន្ត លោក Chandler បន្ត​ទៅ​រៀន​យក​សញ្ញាប័ត្រ​បណ្ឌិត ពី​សាកលវិទ្យាល័យ Michigan ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៤ ដោយ​សរសេរ​និក្ខេបបទ​ថ្នាក់​បណ្ឌិត​អំពី​នយោបាយ​កម្ពុជា​មុន​សម័យ​អាណានិគម ហើយ​តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក លោក​បាន​ធ្វើ​ការ​ស្រាវជ្រាវ និង​សរសេរ​សៀវភៅ អត្ថបទ និង​របាយការណ៍​ជាច្រើន​អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជា។

លោក Chandler បាន​ប្រាប់ VOA Khmer ថា លោកសប្បាយ​ចិត្ត​និង​ភ្ញាក់​ផ្អើល​យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះ​ពាន​រង្វាន់​នេះ ប៉ុន្តែ​លោក​មាន​ការ​ពេញ​ចិត្ត​បំផុត​ត្រង់​ថា លោក​ប្រហែល​ជាបាន​ជះឥទ្ធិពល​លើ​បញ្ញវ័ន្ត​ដទៃ​ទៀត​ឲ្យមក​ធ្វើ​ការ​សិក្សា​អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដូច​លោក។

លោកChandler មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖ «នៅ​ពេល​ខ្ញុំ​ចាប់​ផ្ដើម​សិក្សា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ប្រទេស​កម្ពុជា មិន​ទាន់​មាន​អ្នក​ណា​ម្នាក់​សិក្សា​ដូច​ខ្មុំ​ទេ»។
អ្នក​ចូល​រួម​សន្និសីទ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​២០១៨ រៀប​ចំ​ដោយ​សមាគម​សម្រាប់​ការសិក្សា​តំបន់​អាស៊ី​ត្រៀម​ចូល​កម្មវិធី​ប្រគល់​ពាន​រង្វាន់​ដល់ លោក David Chandler ដែល​ជា​អ្នក​និពន្ធ​សៀវភៅ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​កម្ពុជា A History of Cambodia​។ (ចាប ចិត្រា/VOA Khmer)

លោកChandler បន្ត​ថា៖ «សង្គ្រាម​ស៊ីវិល ខ្មែរក្រហម បញ្ហា​ជន​ភៀស​ខ្លួន អាជ្ញាធរ​បណ្ដោះអាសន្ន​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​នៅ​កម្ពុជា UNTAC បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ពី​ទូទាំង​ពិភពលោក​ជា​ច្រើន​បាន​ជាប់​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ប្រទេស​កម្ពុជា ក្រៅ​ពី​ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ។ ពួក​គេ​ភាគ​ច្រើន​បាន​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ទៅ​សិក្សា​វិញ​បន្ទាប់​ពី​នោះ​មក ហើយ​ការ​សិក្សា​អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​នេះ បាន​ក្លាយ​ជា​ជំនាញ​សិក្សា​ធំ​ជាង​មុន​មួយ ហើយ​មាន​មនុស្ស​កាន់​តែ​ជា​ច្រើន​សិក្សា​អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​នេះ»។

អ្នកស្រី Judy Ledgerwood សាស្ត្រាចារ្យ​ផ្នែក​នរវិទ្យា​នៅ​ឯ​សាកលវិទ្យាល័យ Northern Illinois និង​ជា​អ្នក​និពន្ធ​សៀវភៅ​រឿង "At the Edge of the Forest" ដែល​ជា​សៀវភៅ​សរសេរ​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០០៨ បំផុស​គំនិត​ដោយ​កិច្ច​ការងារ​របស់​លោក Chandler។ អ្នក​ស្រី​បាន​ប្រាប់​ VOA Khmerថា លោក Chandler ជា «បញ្ញវ័ន្ត​ដ៏​អស្ចារ្យ​មួយ​រូប» ដែល​បាន​សរសេរឯកសារ​សំខាន់​បំផុត​មួយ​ចំនួន​អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជាជា​ភាសា​អង់គ្លេស និង​បាន​បំផុស​គំនិត​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​ឲ្យ​សិក្សា​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា។

អ្នក​ស្រី Ledgerwood ថ្លែង​ថា៖ «ឯកសារ​ទាំង​នោះ​ពិត​ជា​ស្រួល​អាន​ណាស់​ ហើយ​ដូច្នេះ​ឯកសារ​ទាំង​នោះ​គឺ​ជា​ការ​ណែនាំ​ដ៏​ល្អ​មួយ សម្រាប់​មនុស្ស​គ្រប់​រូប​អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជា»។

លោក George Chigas ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​នៅ​មហាវិទ្យាល័យ Massachusetts Lowell ដែល​ប្រើ​ស្នាដៃ​របស់​លោក Chandler ដូច​ជា​សៀវភៅ "Tragedy of Cambodian History" និង "Brother Number One" ជាអំណាន​ប្រចាំ​ថ្នាក់​នានា​របស់​លោក។ លោក​យល់​ស្រប​ថា​ពាន​រង្វាន់​នេះ​គឺ​ជា «ការ​ទទួល​ស្គាល់​ដែល​សមរម្យ​ណាស់​សម្រាប់​ស្នាដៃ​ដ៏​អស្ចារ្យ» ។

លោក Chigas មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖ «យើង​ទាំង​អស់​គ្នា​ដែល​សិក្សា​និង​ចាប់​អារម្មណ៍​លើ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​និង​វប្បធម៌​កម្ពុជា ជាប់​ជំពាក់​គុណ​លោក David Chandler​ ធំ​ធេង​ណាស់​»៕

លោក David Chandler ថ្លែង​សន្ទរកថា​ទៅ​កាន់​ទស្សនិកជន​នៅ​សន្និសីទ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ ២០១៨ របស់​សមាគម​នេះ ​ក្នុង​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២២ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​មីនា។ (រូបថតផ្តល់ឲ្យដោយ Association for Asian Studies)

ប្រភព៖ វីអូអេខ្មែរ 
Previous Post
Next Post

post written by:

0 ความคิดเห็น: